Που γίνονται οι αιτήσεις για την υιοθεσία παιδιών γεννημένων
εκτός Ελλάδας
Εγκύκλιο για τις διακρατικές υιοθεσίες παιδιών εξέδωσε το
υπουργείο Εργασίας όπου και κοινοποιεί τις αναγνωρισμένες Υπηρεσίες τα
δικαιολογητικά και τις διαδικασίες που θα απαιτούνται για αυτές.
H Διεύθυνση Κοινωνικής Μέριμνας κάθε Περιφέρειας για τις Περιφερειακές
Ενότητες που ανήκουν στη χωρική τους αρμοδιότητα κα ειδικά για την Περιφέρεια
Αττικής, η Διεύθυνση Κοινωνικής Μέριμνας του Κεντρικού Τομέα και οι Διευθύνσεις
Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας κάθε Περιφερειακής Ενότητας αυτής, ο
Ελληνικός Κλάδος της Διεθνούς Κοινωνικής Υπηρεσίας, με έδρα την Αθήνα, τα
Κέντρα Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφερειών, και τα Δημοτικά Βρεφοκομεία μόνο για τα
παιδιά που έχουν υπό την προστασία τους και για τα οποία αποδεδειγμένα δεν
μπορούν να υιοθετηθούν στο εσωτερικό της χώρας σύμφωνα με εγκύκλιο του Γενικού
Γραμματέα Κοινωνικής Αλληλεγγύης είναι αναγνωρισμένοι ως εξειδικευμένοι για τη
διενέργεια διακρατικών και διεθνών υιοθεσιών
Όσον αφορά τις διακρατικές υιοθεσίες που τελούνται στη χώρα
μας με κράτος μέλος της Σύμβασης της Χάγης του 1993 για την προστασία των
παιδιών και τη συνεργασία σχετικά με τη διακρατική υιοθεσία, οι ως άνω
αναγνωρισμένες Υπηρεσίες και Οργανώσεις ορίζονται αρμόδιες και για την εκτέλεση
των αρμοδιοτήτων
Απαιτούμενα Δικαιολογητικά για την κατάθεση αίτησης
υιοθεσίας
Η αίτηση των Υποψήφιων Θετών Γονέων (Υ.Θ.Γ.) θα πρέπει να
υποβάλλεται στις ως άνω Αναγνωρισμένες Υπηρεσίες (εφεξής Α.Υ.), ενώ θα πρέπει
απαραίτητα να δηλώνεται από τους Υ.Θ.Γ. η χώρα προέλευσης του προς υιοθεσία
τέκνου. Στο έντυπο της αίτησης δεν δηλώνεται το φύλο και τυχόν προτίμηση για
την ηλικία του προς υιοθεσία τέκνου. Η αίτηση θα πρέπει να φέρει, τέλος, τη
θεώρηση του γνησίου της υπογραφής των Υ.Θ.Γ. από δημόσια αρχή.
Τα απαραίτητα δικαιολογητικά που πρέπει να προσκομίζονται με
την αίτηση είναι τα εξής:
1. Φωτοτυπία Αστυνομικής Ταυτότητας ή Διαβατηρίου.
2. Ιατρικές βεβαιώσεις/γνωματεύσεις από κρατικό νοσοκομείο,
και συγκεκριμένα: α) βεβαίωση/γνωμάτευση Παθολόγου, που εκδίδεται βάσει
ακτινογραφίας θώρακος, εξέτασης HIV, Ηπατίτιδας B+C, VDRL, ότι οι Υ.Θ.Γ. δεν
πάσχουν από λοιμώδες – μεταδοτικό νόσημα. Στη βεβαίωση του παθολόγου
αναφέρονται αλλά δεν επισυνάπτονται οι άνω εξετάσεις και δηλώνεται ότι ο Υ.Θ.Γ.
είναι κλινικά υγιής. β) βεβαίωση/γνωμάτευση ψυχιάτρου από την οποία να
προκύπτει ότι ο Υ.Θ.Γ. δεν πάσχει από ψυχικό νόσημα. Στις ανωτέρω ιατρικές
βεβαιώσεις/γνωματεύσεις: επικολλάται φωτογραφία του Υ.Θ.Γ., που σφραγίζεται με
κρατική (στρογγυλή) σφραγίδα του νοσοκομείου, τίθεται η σφραγίδα του Υπουργείου
Υγείας για τα νοσοκομεία της Περιφέρειας Αττικής (Αριστοτέλους 17-19, Αθήνα).
3. Υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/86, με θεωρημένο το γνήσιο
της υπογραφής του κάθε Υ.Θ.Γ., όπου θα δηλώνει: α) ότι δεν είναι φυγόδικος ή
φυγόποινος, β) τα τυχόν συνοικούντα με αυτόν πρόσωπα, γ) ότι αποδέχεται τη
συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες Κοινωνικής Μέριμνας για την παρακολούθηση
του θετού τέκνου και δ) ότι θα ενημερώσει την Α.Υ. για οποιαδήποτε αλλαγή της
διεύθυνσης του.
4. α) Πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου εισοδήματος και
Πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου του ν. 4223/2013 (Ε.Ν.Φ.Ι.Α.) του
τελευταίου φορολογικού έτους. Τα εν λόγω έντυπα κατατίθενται σε επικυρωμένα
φωτοαντίγραφα από την αρμόδια Δ.Ο.Υ. ή σε απλά φωτοαντίγραφα, συνοδευόμενα όμως
από υπεύθυνη δήλωση του Υ.Θ.Γ. με θεωρημένο το γνήσιο της υπογραφής του, ότι τα
φωτοαντίγραφα είναι ακριβή και αληθή.
β) Βεβαίωση αποδοχών και βεβαίωση εργοδότη ή σύνταξης για
κάθε Υ.Θ.Γ. (προκειμένου για μισθωτούς ή συνταξιούχους)
5. Η κοινωνική υπηρεσία που θα διεξαγάγει την κοινωνική
έρευνα, αναζητά αυτεπάγγελτα, μετά από έγγραφη συναίνεση των Υ.Θ.Γ.: α)
πρωτότυπο Ποινικού Μητρώου (ζητείται από το Τμήμα Ποινικού Μητρώου της
Εισαγγελίας να αποσταλεί ταχυδρομικά και όχι μέσω fax, ώστε να μπορεί να
θεωρηθεί με τη σφραγίδα apostille). β) πιστοποιητικό γέννησης, γ) πιστοποιητικό
οικογενειακής κατάστασης.
Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 2
του π.δ/τος 226/99 ο προϊστάμενος της κοινωνικής υπηρεσίας δύναται να ορίσει
επιπλέον πιστοποιητικά για τη διεξαγωγή της έρευνας ή να ορίσει και άλλους
ειδικούς επιστήμονες, όπως ψυχολόγο ή ψυχίατρο, από αυτούς που υπηρετούν στην
υπηρεσία του ή σε άλλη υπηρεσία, προκειμένου ο ειδικός αυτός επιστήμονας να
συνεργαστεί με τον κοινωνικό λειτουργό και να συμβάλει στην πληρέστερη
εξακρίβωση της καταλληλότητας των υποψηφίων θετών γονέων ή και άλλων στοιχείων
ικανών να διευκολύνουν τη διάγνωση, αν η υιοθεσία θα αποβεί προς το συμφέρον
του ανηλίκου.
Επίσης ενδέχεται να ζητηθούν επιπλέον δικαιολογητικά από τις
αρμόδιες αρχές της χώρας προέλευσης του προς υιοθεσία τέκνου, προκειμένου να
διασφαλιστεί αποτελεσματικότερα το συμφέρον του παιδιού.
Σε περίπτωση που δεν προσκομιστούν τα ανωτέρω δικαιολογητικά
σε πρωτότυπη μορφή, θα πρέπει να κατατίθενται επικυρωμένα από δημόσια αρχή
ακριβή φωτοαντίγραφα.
Τέλος σημειώνεται ότι στα προαναφερθέντα έγγραφα θα πρέπει
να τεθεί η σφραγίδα apostille, σε περίπτωση που αυτά θα αποσταλούν σε χώρα,
στην οποία έχει ισχύ η αντίστοιχη Σύμβαση της Χάγης της 5ης Οκτωβρίου 1961. Η
επικαιροποιημένη λίστα των χωρών στις οποίες έχει ισχύ η εν λόγω Σύμβαση
βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση:
https://www.hcch.net/en/instruments/conventions/status-table/?cid=41
Ακολουθούμενη Διαδικασία
Υποβολή αιτήσεων και διεξαγωγή κοινωνικής έρευνας
Οι αιτήσεις και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά υποβάλλονται
από τους Υ.Θ.Γ. στις Α.Υ., οι οποίες ελέγχουν τον φάκελο για την πληρότητα του
και την εγκυρότητα των συνημμένων δικαιολογητικών. Στη συνέχεια η υπόθεση
υιοθεσίας χρεώνεται σε κοινωνικό λειτουργό προκειμένου αυτός να διενεργήσει
κοινωνική έρευνα για την καταλληλότητα των Υ.Θ.Γ.
Αντικείμενο της κοινωνικής έκθεσης είναι οτιδήποτε μπορεί να
έχει σημασία για την υιοθεσία και προπαντός για το εάν αυτή θα αποβεί προς το
συμφέρον του ανηλίκου.
Πρόταση του υπουργείου Εργασίας είναι στην κοινωνική έκθεση
που θα συνταχθεί να καταγράφονται τα κάτωθι στοιχεία: - το ιστορικό αίτησης και
τυχόν προηγούμενες αιτήσεις για υιοθεσία, - το ιστορικό και περιγραφή της
προσωπικότητας του κάθε αιτούντος χωριστά, (ηλικία, τόπος καταγωγής, πατρική
οικογένεια, εμπειρίες παιδικής και εφηβικής ηλικίας, γονεϊκοί και συζυγικοί
ρόλοι μέσα στην πατρική οικογένεια, διαπροσωπικές σχέσεις με τους γονείς, τ’
αδέλφια και άλλα άτομα του περιβάλλοντος τους, εκπαίδευση, επαγγελματική
εξέλιξη, ασχολίες και ενδιαφέροντα, στόχοι και φιλοδοξίες για οικογένεια,
αξιολόγηση ικανότητας για την ανάληψη του γονεϊκού ρόλου κ.λ.π.), - το ιστορικό
και περιγραφή του γάμου, (γνωριμία και εξέλιξη του δεσμού των συζύγων, αντίληψη
των συζυγικών ρόλων, αμοιβαίες ή όχι ικανοποιήσεις και κάλυψη αναγκών μέσα στο
γάμο, μέθοδοι συναισθηματικής συναλλαγής, αντιμετώπιση οικονομικών θεμάτων,
ψυχαγωγία και απασχόληση μέσα και έξω από την οικογένεια κ.λ.π.),
- τη σωματική και ψυχική υγεία των αιτούντων,
- την ύπαρξη άλλων παιδιών, (φυσικών ή θετών, ιστορικό των
παιδιών, σχέσεις των παιδιών με τους γονείς, τρόπος ανατροφής, τυχόν προβλήματα
κ.λ.π.), - τα κίνητρα υιοθεσίας, (επιδιώξεις με την υιοθεσία, προσδοκίες,
ψυχική ικανοποίηση, προσφορά αγάπης, προστασία και φροντίδα για τα γηρατειά,
φιλοδοξίες για το παιδί κ.λ.π.),
- η γνώση και πείρα των αιτούντων αναφορικά με την ανατροφή
των παιδιών και τα προβλήματά τους κατά τα διάφορα στάδια της εξέλιξης τους,
- οι θέσεις και αντιλήψεις των αιτούντων για το θεσμό της
υιοθεσίας, (ενημέρωση του παιδιού ότι είναι υιοθετημένο, συμπαράσταση και
βοήθεια στην αναζήτηση της φυσικής οικογένειας),
- η οικονομική κατάσταση, - περιγραφή του χώρου (σπίτι και
γειτονιά, όπου πρόκειται να διαβιώσει το παιδί, ύπαρξη παιδικού δωματίου ή
όχι),
- το συγγενικό περιβάλλον (σχέσεις με τους συγγενείς και
στάση των τελευταίων για την υιοθεσία γενικότερα και τη συγκεκριμένη
ειδικότερα),
- πληροφορίες και συστάσεις από άλλα πρόσωπα (εφόσον το
επιθυμούν),
- κάθε άλλο πρόσθετο στοιχείο που κρίνεται σημαντικό για τον
κοινωνικό λειτουργό, - η πρόταση του κοινωνικού λειτουργού, για τα γενικά
χαρακτηριστικά του παιδιού, π.χ. φύλο, σύμφωνα με τις επιθυμίες των Υ.Θ.Γ.,
ηλικία (σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα), καθώς και την χώρα στην οποία πρόκειται
να απευθυνθεί η αίτηση υιοθεσίας.
Μετά τη διεξαγωγή κοινωνικής έρευνας, συντάσσεται η
Κοινωνική Έκθεση και, εφόσον κριθεί από τον αρμόδιο κοινωνικό λειτουργό ότι οι
Υ.Θ.Γ. είναι κατάλληλοι και ικανοί να υιοθετήσουν, ακολουθεί η σύνταξη της
Βεβαίωσης Καταλληλότητας (επισυνάπτεται υπόδειγμα Βεβαίωσης Καταλληλότητας,
συνημμένο 1). Επισημαίνουμε, ότι στην Κοινωνική Έκθεση θα πρέπει οπωσδήποτε να
αναφέρονται οι ηλικίες, τόσο του προς υιοθεσία τέκνου, όσο και των Υ.Θ.Γ.,
σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 1543, 1544 και 1545 του Αστικού Κώδικα.
Η Κοινωνική Έκθεση και η Βεβαίωση Καταλληλότητας είναι δύο
διαφορετικά έγγραφα. Η Κοινωνική Έκθεση συντάσσεται από τον κοινωνικό λειτουργό
που διεξάγει την κοινωνική έρευνα και υπογράφεται από τον ίδιο και τον
Διευθυντή του, ενώ η βεβαίωση καταλληλότητας συντάσσεται από την αρμόδια
κοινωνική υπηρεσία που διεξάγει την κοινωνική έρευνα.
Θεώρηση με σφραγίδα apostille και μετάφραση φακέλου
Τη συμπλήρωση του φακέλου υιοθεσίας με την Κοινωνική Έκθεση
και τη Βεβαίωση Καταλληλότητας ακολουθεί α) η θέση της σφραγίδας apostille σε
κάθε έγγραφο του φακέλου και β) η διαδικασία μετάφρασης όλων των εγγράφων του
φακέλου στη γλώσσα της χώρας προέλευσης του προς υιοθεσία τέκνου.
α) Η θεώρηση με τη σφραγίδα apostille τίθεται στο ίδιο το
έγγραφο ή σε πρόσθεμα, από την κατά τόπο αρμόδια υπηρεσία. Για περισσότερες
πληροφορίες παρακαλούμε όπως ανατρέξετε στο Εγχειρίδιο της Σύμβασης της
Επισημείωσης της Χάγης, καθώς και σε λοιπό πληροφοριακό υλικό στην διεύθυνση
του Υπουργείου Εσωτερικών: http://www.ypes.gr/el/Ministry/Actions/Apostille
β) Αρμόδια υπηρεσία για τη μετάφραση των εγγράφων είναι η
Μεταφραστική Υπηρεσία του Υπουργείου Εξωτερικών, (Αρίωνος 10, Μοναστηράκι,
κτίριο μεταφραστικής υπηρεσίας, τηλ. 210-3285711-712, ώρες
λειτουργίας:09:0013:00). Το κόστος των μεταφράσεων βαραίνει τους Υ.Θ.Γ., οι
οποίοι έχουν το δικαίωμα να υποβάλουν οι ίδιοι τον φάκελο υιοθεσίας στη
μεταφραστική υπηρεσία, προκειμένου να επιταχύνουν τη διαδικασία, εφόσον αυτός
είναι κλειστός και σφραγισμένος από τον κοινωνικό λειτουργό, ώστε να
διασφαλιστεί το απόρρητο της κοινωνικής έρευνας. Διαφορετικά ο φάκελος
αποστέλλεται από την Κοινωνική Υπηρεσία στο Υπ. Εξωτερικών, με διαβιβαστικό,
στο όπου θα πρέπει να αναγράφεται ότι η χρέωση θα βαρύνει τους ΥΘΓ.
Διαβίβαση πλήρους φακέλου στην Χώρα Προέλευσης
Στη συνέχεια, ο πλήρης φάκελος διαβιβάζεται από την Α.Υ.
στην αντίστοιχη Αρχή της χώρας προέλευσης του προς υιοθεσία τέκνου. Αντίγραφο
του φακέλου με ένα φωτοαντίγραφο όλων των δικαιολογητικών αυτού διατηρείται στο
αρχείο της Α.Υ.
Προς υποβοήθηση των Α.Υ., οι τελευταίες δύνανται να
αποστέλλουν τον πλήρη φάκελο με τα πρωτότυπα δικαιολογητικά των Υ.Θ.Γ., καθώς
και ένα φωτοαντίγραφο αυτών, στο Τμήμα Αναδοχής και Υιοθεσίας του Υπουργείου
Εργασίας, προκειμένου να αποσταλεί από αυτό στην αντίστοιχη αρχή του
εξωτερικού, που έχουν επιλέξει οι Υ.Θ.Γ. και εφόσον πρόκειται για χώρα που έχει
κυρώσει τη Σύμβαση της Χάγης για την προστασία των παιδιών και τη συνεργασία
σχετικά με τις διακρατικές υιοθεσίες.
Οι Α.Υ παρακαλούνται όπως αποστέλλουν τον Ιανουάριο κάθε
έτους τα στατιστικά στοιχεία τον φακέλων που έχουν αποστείλει στο εξωτερικό,
στο Τμήμα Αναδοχής και Υιοθεσίας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης
και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Πρόταση για υιοθεσία παιδιού από χώρα εντός Χάγης
Σε περίπτωση που αρμόδια αρχή κράτους μέλους της Σύμβασης
της Χάγης αποστείλει σε Α.Υ. πρόταση για υιοθεσία παιδιού, σύμφωνα με τα
οριζόμενα στο άρθρο 16 της ως άνω Σύμβασης, η τελευταία οφείλει να επανελέγξει
τους Υ.Θ.Γ. τηρώντας την ως άνω περιγραφόμενη διαδικασία και να ενημερώσει την
Υπηρεσία μας, προκειμένου η τελευταία να εκδώσει το Πιστοποιητικό του άρθρου 17
της ως άνω Σύμβασης.
Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται στη μελέτη και τον
έλεγχο του κοινωνικού και ιατρικού ιστορικό του προς υιοθεσία παιδιού καθώς και
στο εάν είναι νομικά ελεύθερο για υιοθεσία.
