Κορονοϊός: Η νέα καθημερινότητα μέσα από 25 ερωταπαντήσεις

Υψίστης σημασίας είναι τα μέτρα «καραντίνας» για ασθενείς και τις επαφές τους, με σκοπό τη διακοπή της αλυσίδας μετάδοσης του κορωνοϊού. Αναλόγως όσοι έχουν το παραμικρό σύμπτωμα γριπώδους συνδρομής πρέπει επίσης να αυτοπεριορίζονται, ενώ και γενικώς γι όλο τον πληθυσμό

υπάρχει η γενική σύσταση του «Μένουμε σπίτι», προκειμένου να περιοριστεί όσο το δυνατόν η διασπορά.

Με δεδομένα τα έκτακτα μέτρα που ελήφθησαν στη χώρα μας, προκύπτουν εύλογα καθημερινά ερωτήματα που αναλύονται ακολούθως από τον πρύτανη του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθανάσιο Δημόπουλο.

 1 Να αφήσω το παιδί μου να δει τους παππούδες του;

 Το σκεπτικό για το κλείσιμο των σχολείων στηρίζεται σε δύο παράγοντες. Ο πρώτος παράγοντας είναι ότι και τα μικρά παιδιά, ηλικίας κάτω των 10 ετών, έχουν πιθανότητα να νοσήσουν και να μεταδώσουν τον ιό. Παρόλο που στην πλειονότητά τους θα έχουν ήπια έως κ ελάχιστα συμπτώματα, τα μικρά παιδιά δεν μπορούν να τηρήσουν τους κανόνες ατομικής ευθύνης, όπως το να μην αγγίζουν το πρόσωπό τους. Ο δεύτερος παράγοντας είναι ο αριθμός των περιπτώσεων που υπάρχουν στην κοινότητα, δηλαδή οι ενδείξεις διασποράς της λοίμωξης στην κοινότητα. Εχοντας αυτά υπόψη, καλό είναι να αποφεύγεται η επαφή των παιδιών με ηλικιωμένους και ανθρώπους με προβλήματα υγείας που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού και έχουν αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών.

 2 Πρέπει να πλένω συχνά τα χέρια μου και μέσα στο σπίτι; Κάθε πότε;

 Πλένουμε τα χέρια μας με σαπούνι και νερό ή αλκοολούχο αντισηπτικό όταν κρίνουμε ότι έχουμε ακουμπήσει σε οποιαδήποτε μολυσμένη επιφάνεια. Οταν βρισκόμαστε στο σπίτι, πλένουμε σχολαστικά τα χέρια οπωσδήποτε πριν από το φαγητό και πριν ακουμπήσουμε τους βλεννογόνους, π.χ. κατά την αλλαγή των φακών επαφής.

 3 Να αποφεύγω τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς;

 Συστήνεται ο περιορισμός των μετακινήσεων στις απολύτως απαραίτητες. Ειδικά για τις ευπαθείς ομάδες με συμπαρομαρτούντα νοσήματα συστήνεται ο κατ’ οίκον περιορισμός.

 4 Να φωνάξω τον φίλο/τη φίλη του παιδιού μου να έρθει σπίτι να παίξουν ή να διαβάσουν μαζί;

 Οσο μειώνεται ο συγχρωτισμός και πιο συνεπείς είμαστε στις οδηγίες κοινωνικής απομόνωσης τόσο πιο αποτελεσματικά αναμένεται να είναι τα μέτρα. Επομένως, ιδανικά δεν θα πρέπει να δεχόμαστε επισκέψεις αυτό το διάστημα.

 5 Γιατί κλείνουν οι δήμοι και τις παιδικές χαρές;

 Δεν συστήνεται να πηγαίνουν τα παιδιά στην παιδική χαρά, όπου είναι χώρος συγχρωτισμού, όπως τα σχολεία και τα φροντιστήρια. Μπορεί όμως να πάρουμε το παιδί μας και να πάμε μια βόλτα για περπάτημα.

 6 Το κινητό μπορεί να κρατήσει τον ιό και να με κολλήσει; Κάθε πότε πρέπει να το καθαρίζω;

 Το κινητό θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως επιφάνεια, επομένως κάθε φορά που θεωρούμε ότι το έχουμε ακουμπήσει σε κοινόχρηστες επιφάνειες θα πρέπει να το καθαρίζουμε. Εναλλακτικά, θα πρέπει να μειώσουμε τη χρήση του και να πλένουμε τα χέρια μας με σαπούνι και νερό ή αλκοολούχο διάλυμα πριν από τη χρήση του.

 7 Ποιο υλικό κρατά περισσότερο τον ιό; Κινδυνεύω από τα χαρτονομίσματα;

 Η απάντηση δίνεται από την προδημοσίευση των Doremalen και συνεργατών που δημοσιεύτηκε στο medrxiv.com, όπου φάνηκε πως ο κορονοϊός επιβιώνει περισσότερο στο πλαστικό και στο ανοξείδωτο ατσάλι. Δεν θεωρείται ότι ο κίνδυνος μετάδοσης του νέου κορονοϊού με τα χαρτονομίσματα είναι υπολογίσιμος, ωστόσο συστήνεται να πλένουμε τα χέρια μας μετά από χρηματικές συναλλαγές και, κυρίως, πριν από την κατανάλωση φαγητού.

 8 Πρέπει να απολυμαίνω την πιστωτική κάρτα;

 Συστήνεται η χρήση ανέπαφων συναλλαγών, ώστε να αποφεύγεται η επαφή με κοινόχρηστες επιφάνειες. Θεωρείται ότι οι πιστωτικές κάρτες έχουν ακόμα μικρότερο κίνδυνο από τα χαρτονομίσματα. Ωστόσο, συστήνεται να πλένουμε τα χέρια μας μετά από πάσης φύσεως χρηματικές συναλλαγές και, κυρίως, πριν από την κατανάλωση φαγητού.

 9 Τα ρούχα και τα υφάσματα, όπως π.χ. το ριχτάρι του καναπέ, πόση ώρα κρατούν τον ιό;

 Αντίστοιχα με τις επιφάνειες, θεωρητικά ο ιός μπορεί να ανιχνευτεί και σε ρούχα και υφάσματα αλλά η διάρκεια εξαρτάται από τη σύσταση και την υφή του υφάσματος. Σε κάθε περίπτωση το τακτικό πλύσιμο μειώνει την πιθανότατα επιβίωσης του ιού. Σημειώνουμε ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι τα ρούχα και τα υφάσματα αποτελούν βασική μέθοδο μετάδοσης του ιού.

 10 Πόση ώρα παραμένει ο ιός σε ξύλινες επιφάνειες;

 Κατά αντιστοιχία με τους υπόλοιπους κορονοϊούς, ο SARS-CoV-2 υπολογίζεται ότι μπορεί να ανιχνευτεί σε ξύλινες επιφάνειες έως και 4 ημέρες, το οποίο εξαρτάται από την υφή της επιφάνειας, καθώς και τις περιβαλλοντικές συνθήκες. Βεβαίως, δεν γνωρίζουμε κατά πόσο είναι ικανός να μεταδοθεί και να προκαλέσει λοίμωξη όλη αυτή την περίοδο.

 11 Πόση ώρα παραμένει ο ιός στις χειρολαβές των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς και σε μεταλλικές επιφάνειες;

 Σύμφωνα με την προδημοσίευση των Doremalen και συνεργατών ο ιός παραμένει έως και 2-3 ημέρες σε επιφάνειες από ανοξείδωτο ατσάλι. Βεβαίως, λόγω του συγχρωτισμού στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ), συστήνονται το πλύσιμο των χεριών κατά την έξοδό μας από αυτά, η αποφυγή χρήσης του κινητού μας ενώ βρισκόμαστε μέσα στα ΜΜΜ και οπωσδήποτε η αποφυγή της επαφής των χεριών μας με βλεννογόνους (μάτια, μύτη, στόμα).

 Κλείνοντας, μπορεί ο ιός να ανιχνεύεται σε επιφάνειες τις οποίες και θα πρέπει να καθαρίζουμε συχνά, ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι βασικός τρόπος μετάδοσης του νέου κορονοϊού από άνθρωπο σε άνθρωπο είναι τα μεγάλα σταγονίδια κατά την ομιλία, τον βήχα και το πτάρνισμα. Επομένως, πρέπει να διατηρούμε και την απόσταση πάνω από 1 μέτρο όταν είμαστε μαζί με άλλους.

 12 Μπορώ να τρώω σούσι; Ή κινδυνεύω να κολλήσω;

 Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο κορονοϊός κολλάει μέσω των τροφίμων. Είναι κάτι που μελετάται από την επιστημονική κοινότητα, κυρίως όσον αφορά στους παρασκευαστές τροφίμων, και εάν αυτοί είναι φορείς του ιού. Ωστόσο, προς το παρόν δεν υπάρχουν τέτοιες ενδείξεις. Συστήνεται, βέβαια, οι παρασκευαστές τροφίμων να τηρούν την ατομική υγιεινή και μέτρα προφύλαξης. Γενικότερα, πάντως, συστήνεται καλό μαγείρεμα των τροφίμων, ειδικά του κρέατος και των προϊόντων του.

 13 Με σωστή διατροφή και άσκηση ενισχύω το ανοσοποιητικό μου; Κινδυνεύω λιγότερο από τον κορονοϊό με ενισχυμένο ανοσοποιητικό;

 Καθετί που αυξάνει την άμυνα του οργανισμού, όπως κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, επαρκής πρόσληψη βιταμίνης C, καλός ύπνος, βοηθά στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού και την καταπολέμηση των ιών.

 14 Οταν φέρνω τα ψώνια από το σούπερ μάρκετ πρέπει να καθαρίζω τις συσκευασίες;

 Δεν υπάρχουν τέτοιες ενδείξεις και τέτοιες συστάσεις.

 15 Ποια είναι τα αντικείμενα του σπιτιού που χρειάζονται πιο τακτική καθαριότητα/απολύμανση;

 Το αντικείμενο με τα περισσότερα μικρόβια είναι το τηλεκοντρόλ. Επιπλέον, ό,τι αγγίζουμε με τα χέρια πρέπει να απολυμαίνεται συχνά. Μεγάλη προσοχή να δίνεται στα πόμολα, ιδίως εισόδου και εξόδου από το σπίτι.

 16 Υπάρχουν συγκεκριμένες συστάσεις για τις εγκύους;

 Δεν φαίνεται με τα επιστημονικά δεδομένα μέχρι τώρα ότι οι έγκυοι μπορούν να έχουν σοβαρές επιπλοκές από τον νέο κορονοϊό.

 Συστήνονται οι γενικές οδηγίες όπως και για τον υπόλοιπο πληθυσμό, δηλαδή η τήρηση των ατομικών μέτρων υγιεινής και η αποφυγή συγχρωτισμού, όπως επίσης και η επικοινωνία με τον γυναικολόγο – μαιευτήρα πριν από κάθε προγραμματισμένη επίσκεψη προληπτικού ελέγχου.

 17 Πόση ώρα πρέπει να αερίζω το σπίτι;

 Οσο συχνότερα και όσο περισσότερο. Οι ειδικοί συστήνουν το λιγότερο ένα τέταρτο αερισμό.

 18 Κάθε φορά που μπαίνω και βγαίνω από το αυτοκίνητό μου πρέπει να απολυμαίνω το τιμόνι και το λεβιέ ταχυτήτων;

 Καλό είναι, επειδή όλες οι επιφάνειες μαζεύουν μικρόβια, να απολυμαίνετε το τιμόνι του αυτοκινήτου και τον λεβιέ ταχυτήτων. Αλλωστε, ισχύει η γενική σύσταση.

 19 Κάθε πότε πρέπει να αλλάζω τις πετσέτες στο μπάνιο; Είναι επικίνδυνες οι πετσέτες σε τουαλέτες που χρησιμοποιούν πολλά άτομα;

 Είναι καλό οι πετσέτες να είναι ατομικές, δηλαδή καθένας να έχει την πετσέτα του. Για τα χέρια είναι προτιμότερες οι χειροπετσέτες μίας χρήσης.

 20 Τα συστήματα εξαερισμού, όπως το air condition, ανακυκλώνουν τον ιό;

 Παρόλο που πρόκειται για ένα ερώτημα που το γνωρίζουν οι τεχνικοί, θεωρείται ότι εάν δεν υπάρχει σωστό σύστημα εξαερισμού, ο ιός ανακυκλώνεται.

 21 Οι απολυμάνσεις στα κτίρια και στους χώρους όπου έχει εντοπιστεί κρούσμα γιατί γίνονται;

 Οι απολυμάνσεις είναι καλό να γίνονται όταν έχει διαπιστωθεί κρούσμα σε κάποιον κλειστό χώρο. Ωστόσο, η απολύμανση κρατά λίγες ώρες, καθώς μπορεί άλλος μολυσμένος με τον ιό να ακουμπήσει οποιαδήποτε επιφάνεια και γρήγορα να τον μεταφέρει. Γι’ αυτό είναι υψίστης σημασίας το συχνό και καλό πλύσιμο των χεριών.

 22 Εάν αυξηθεί η θερμοκρασία στο περιβάλλον, ο ιός θα καταπολεμηθεί;

 Δεν έχει αποδειχθεί εάν η αύξηση της θερμοκρασίας επηρεάζει αρνητικά τη μείωση κυκλοφορίας του συγκεκριμένου κορονοϊού. Ωστόσο, οι εκτιμήσεις των Ελλήνων επιστημόνων αλλά και ξένων είναι ότι εάν η θερμοκρασία αγγίξει τους 20-25ο C πιθανόν θα μειωθεί και η κυκλοφορία, καθώς αυτού του τύπου οι ιοί είναι ψυχρόφιλοι.

 23 Πρέπει να αναβάλω προγραμματισμένες επισκέψεις σε γιατρούς;

 Οι επισκέψεις στους γιατρούς, εάν δεν είναι επείγουσες, καλό είναι να αναβάλλονται. Πριν από κάθε επίσκεψη συστήνεται να προηγείται τηλεφωνική επικοινωνία με τον γιατρό.

 Συμβουλές για αντισηπτικό και καθαριότητα στο σπίτι

 Με την αγορά να αντιμετωπίζει σοβαρές ελλείψεις σε αντισηπτικά υγρά και μαντιλάκια και τον κόσμο να βρίσκεται σε κατάσταση πανικού, δεδομένης της εξάπλωσης του κορονοϊού και στην Ελλάδα, ο φαρμακοποιός, μέλος του Δ.Σ. Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου, ταμίας Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής, Γιάννης Δαγρές, συνιστά πρώτα από όλα: ψυχραιμία.

 Πράγματι, όπως εξηγεί στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής, η κατάσταση εξελίσσεται ραγδαία αλλά οι πολίτες θα πρέπει να τηρούν τους βασικούς κανόνες υγιεινής που έχει αναδείξει τόσο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας όσο και ο ΕΟΔΥ.

 Ερωτηθείς ο κ. Δαγρές για τα αντισηπτικά που κυκλοφορούν στην αγορά και για το ποια μπορούν να εξουδετερώσουν τον ιό, αποκρίθηκε πως όσα περιέχουν αλκοόλη άνω του 40%.

 24 Τι μπορώ να χρησιμοποιήσω αν δεν έχω αντισηπτικό για τα χέρια μου;

 Μια καλή λύση είναι το οινόπνευμα, κατά προτίμηση το λευκό, διότι το μπλε είναι «βαρύ» για τα χέρια.

 25 Τι μπορώ να χρησιμοποιήσω στο σπίτι αν το καθαριστικό που έπαιρνα και εξουδετέρωνε τα μικρόβια είναι σε έλλειψη;

 Η χλωρίνη αποτελεί μια καλή επιλογή, καθώς έχει τη δυνατότητα να απολυμαίνει σε βάθος και να «σκοτώνει» μικρόβια και ιούς.

 Για περιπτώσεις στις οποίες υπάρχει υπόνοια ότι μια επιφάνεια έχει «μολυνθεί» από ιό, θα μπορούσε και το καυτό νερό να τον «αποδυναμώσει».

 Είναι σημαντικό, όπως τονίζει ο κ. Δαγρές, οι πολίτες να μην κάνουν κατάχρηση των μέσων που έχουν στη διάθεσή τους (να χρησιμοποιούν συνεχώς αντισηπτικό, αν, για παράδειγμα, μπορούν να πλύνουν τα χέρια τους με σαπούνι) και για τυχόν απορίες να συμβουλεύονται άμεσα τον φαρμακοποιό τους.