Το συνεχές άνοιγμα και κλείσιμο των σχολείων εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού επιβαρύνει την ψυχολογία των παιδιών, όπως επισημαίνει η επιστημονική ομάδα ψυχολόγων της Γραμμής 115 25 της ένωσης «Μαζί για το Παιδί».
«Tο σενάριο ενός μοντέλου ακορντεόν επιβαρύνει ένα παιδί σε όποια αναπτυξιακή φάση και αν βρίσκεται για διαφορετικούς λόγους» υποστηρίζουν οι ψυχολόγοι.
Επιπλέον, μέσα στη δύσκολη περίοδο της καραντίνας, οι μαθητές της Γ’ Λυκείου ετοιμάζονται για τις Πανελλαδικές εξετάσεις. «Η τρέχουσα περίοδος της πανδημίας όπου όλα είναι ρευστά και αβέβαια ενέχει κι έναν επιπλέον κίνδυνο: να επικρατήσει το συναίσθημα της ματαίωσης, του μηδενισμού και τελικά της παραίτησης» λέει η επιστημονική ομάδα.
H επιστημονική ομάδα των ψυχολόγων της Γραμμής 115 25 της ένωσης «Μαζί για το Παιδί» μιλά για την ψυχολογία των μαθητών:
Έρευνες έχουν δείξει ότι είναι σημαντικές οι επιπτώσεις στην ψυχολογία των παιδιών, όταν απέχουν από το σχολείο. Ποιες είναι αυτές;
Είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε ότι το σχολείο αποτελεί ένα πλαίσιο, μέσα στο οποίο, τα παιδιά αναπτύσσουν σημαντικές ψυχό-κοινωνικές δεξιότητες. Διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την ψυχική υγεία.
Μια ενδεχόμενη μακρά αποχή από το σχολείο, μπορεί να δημιουργήσει άγχος, πίεση, φόβο και ανησυχία. Λόγοι που ευνοούν αυτά τα δύσκολα συναισθήματα είναι οι εξής:
Τείνει να εκλείψει η επαφή των παιδιών με τους συμμαθητές τους, τους εκπαιδευτικούς και γενικά με τις δραστηριότητες του σχολείου.
Η ρουτίνα προετοιμασίας που ακολουθούσαν καθημερινά έχει αλλάξει. Έχει αλλάξει η ώρα αφύπνισης, ο χρόνος διδασκαλίας και διαβάσματος, ο χρόνος ανάμεσα στους γονείς και στα παιδιά μέχρι να φθάσουν στο σχολείο.
Θα πρέπει να υπογραμμίσουμε και τις σοβαρές επιπτώσεις που έχει η αποχή στα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες. Από τη στιγμή που δεν μπορούν να πάνε στο σχολείο και δεν έχουν τη πολυτέλεια να ασχοληθούν μόνα τους, χωρίς τη βοήθεια των γονέων τους, τα κάνει να απομακρύνονται, να κουράζονται πιο εύκολα, να αγχώνονται και πιθανόν να θυμώνουν και να αποσύρονται.
Τι μπορούν να κάνουν για να τις αντιμετωπίσουν οι εκπαιδευτικοί, οι γονείς και οι ίδιοι οι μαθητές;
Η αλλαγή επηρεάζει διαφορετικά τον κάθε άνθρωπο. Είναι σημαντικό τόσο οι γονείς, όσο και οι εκπαιδευτικοί να έχουν πρώτα οι ίδιοι φροντίσει το δικό τους συναισθηματικό κομμάτι και να έχουν αντιληφθεί πως αυτή η κατάσταση τους έχει επηρεάσει. Για να μπορέσουν να στηρίξουν τα παιδιά και συνάμα τους μαθητές τους, μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ενσυναίσθηση.
Είναι πολύ πιθανό η μακρά αποχή από τις σχολικές αίθουσες να έχει επηρεάσει το μαθησιακό κομμάτι, αλλά σαν σημαντικοί ενήλικες, χρειάζεται να επιστήσουν τη προσοχή τους και στο κομμάτι της ψυχικής υγείας. Επομένως, ρόλο θα παίξει η συζήτηση γύρω από τα συναισθήματα των παιδιών και τη διάθεσή τους. Να επιδιώξουν εποικοδομητικές συζητήσεις και δημιουργικές ασχολίες. Είναι σημαντικό να κατανοήσουν ότι οι εναλλαγές στα συναισθήματα είναι φυσιολογικές.
Όπως φυσιολογικό είναι να υπάρχει φόβος, θλίψη, θυμός και άγχος. Καλό είναι να πουν στα παιδιά, ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα, τα σχολεία να ανοίγουν και να ξανακλείνουν. Με αυτό τον τρόπο τα βοηθούν να είναι προετοιμασμένα.
Τα σενάρια για άνοιγμα-κλείσιμο των σχολείων, τύπου «ακορντεόν», πώς επηρεάζουν την ψυχολογία των μαθητών (παιδιών και εφήβων);
Ο τελευταίος χρόνος είναι ιδιαίτερα αποσταθεροποιητικός τόσο για τους ενήλικες όσο και για τα παιδιά. Κάθε αποσταθεροποίηση και αλλαγή του συνηθισμένου τρόπου λειτουργίας, σαφώς και επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό ένα παιδί, πόσο μάλλον όταν δε φαίνεται να είναι προφανές πότε η συνθήκη αυτή θα γυρίσει σε ένα πιο γνώριμο τρόπο λειτουργίας. Πότε δηλαδή θα επέλθει μια σταθερότητα. Τα παιδιά καλούνται να ανταπεξέλθουν σε συνεχείς αλλαγές σε ένα από τα πιο σταθερά τους σημεία, εκείνο του σχολείου. Αυτό λοιπόν οπωσδήποτε επηρεάζει τόσο τη διάθεση όσο και το συναίσθημά τους. Η διαρκής περίοδος στροφής προς τα μέσα και η αποφυγή επαφής με συνομηλίκους στερεί ένα πολύτιμο μέρος από την ζωή των παιδιών.
Δεν είναι λίγες οι έρευνες που έχουμε για περισσότερα αρνητικά συναισθήματα τη διάρκεια της καραντίνας και της απομόνωσης. Βεβαίως το σενάριο ενός μοντέλου ακορντεόν επιβαρύνει ένα παιδί σε όποια αναπτυξιακή φάση και αν βρίσκεται για διαφορετικούς λόγους. Όταν όμως δεν φαίνεται να έχουμε άλλη δυνατότητα σύμφωνα και με τους ειδικούς, τότε χρειάζεται να δούμε πως έχουμε να διαχειριστούμε αυτή την πραγματικότητα και να μη μείνουμε στην κατηγόρια αυτής της λύσης. Είναι σημαντικό να προετοιμάσουμε το παιδί για την συνθήκη αυτή, να σεβαστούμε τους χρόνους προσαρμογής του, αλλά και το δύσκολο συναίσθημα που μπορεί να έχει. Είναι σημαντικό ο γονιός να ζητήσει υποστήριξη από ειδικό αν αισθανθεί ότι δυσκολεύεται να διαχειριστεί την κατάσταση.
Ποιες δυσκολίες θα αντιμετωπίσουν οι μαθητές που δίνουν Πανελλαδικές; Τι να προσέξουν;
Οι Πανελλαδικές εξετάσεις είναι έτσι κι αλλιώς μια δύσκολη και στρεσογόνος δοκιμασία για τα παιδιά. Η πανδημία με την αβεβαιότητα που δημιουργεί σε όλα τα επίπεδα ενισχύει την αγωνία και τον φόβο της αποτυχίας. Η αναγνώριση και η αποδοχή αυτής της δυσκολίας είναι το πρώτο βοηθητικό βήμα. Η αναγνώριση δηλαδή ότι κανείς χρειάζεται να κάνει το καλύτερο που μπορεί με τα δεδομένα που έχει στα χέρια του. Το να εμμένει στη συζήτηση περί της δυσκολίας δημιουργεί μια ψυχική φθορά που ενισχύει το άγχος το οποίο γίνεται μη παραγωγικό.
Η τρέχουσα περίοδος της πανδημίας όπου όλα είναι ρευστά και αβέβαια ενέχει κι έναν επιπλέον κίνδυνο: να επικρατήσει το συναίσθημα της ματαίωσης, του μηδενισμού και τελικά της παραίτησης. Είναι σημαντικό να μείνει κανείς εστιασμένος και συγκεντρωμένος στον στόχο του, ο οποίος καλό είναι να επενδύεται με τα όνειρα και τις επιθυμίες του ίδιου του παιδιού. Είναι συνήθως βοηθητικό να δει την δοκιμασία των Πανελληνίων σαν ένα πρώτο βήμα προς το όνειρο του και όχι σαν έναν τελικό απομονωμένο στόχο. Η επιτυχία στις πανελλαδικές εξετάσεις δεν είναι η μοναδική ευκαιρία που έχει κανείς στη ζωή του. Είναι σημαντικό τα παιδιά να το ακούσουν αυτό και να νιώθουν πως είναι αποδεκτά ανεξάρτητα από τις επιδόσεις τους. Είναι σημαντικό να αναγνωριστεί και να τιμηθεί όχι μόνο το αποτέλεσμα αλλά και η προσπάθεια που καταβάλλουν σε αυτές τις πρωτόγνωρες συνθήκες.
Συνέντευξη στο topontiki.gr και την Υπατία Κοκκινάκη
