του Δημήτρη Κατσούλη
Η απόφαση της Διυπουργικής Επιτροπής Στρατηγικών Επενδύσεων για ένταξη της επένδυσης του
ΕΛΛΑΚΤΩΡ με οκτώ Αιολικά Πάρκα, συνολικής ισχύος 470,4MW στην Νότια και Κεντρική Εύβοια, έχει δικαίως κινητοποιήσει την τοπική αυτοδιοίκηση και τις τοπικές κοινωνίες καθώς και την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας.Ανεξάρτητα του ότι αρκετοί πολιτικοί παράγοντες εμφανίζονται
ότι δεν ήξεραν και τώρα έμαθαν για την επέλαση των ιδιοκτητών μεγάλων και
μεσαίων αιολικών πάρκων στην Νότια Εύβοια η φαραωνική επένδυση που ενέκρινε η
Κυβέρνηση όντως δεν μπορεί να μην κινητοποιήσει ούτως ή άλλως και το πολιτικό
προσωπικό της Εύβοιας. Ουδέν κακόν
αμιγές καλού.
Κάθε σημαντικό πρόβλημα που βγαίνει στην επικαιρότητα
αποτελεί και πολλαπλή ευκαιρία. Για άλλους να κτίσουν πολιτική καριέρα και για
άλλους να επιβιώσουν σε αυτή. Αποτελεί όμως ευκαιρία και για την ίδια την
κοινωνία να αναλογιστεί και να επιλέξει δρόμους αντίστασης, άλλοτε για να
υπάρξει απλώς αντίσταση και άλλοτε για να μεταβάλλει τις πολιτικές και να
σταματήσει καταστροφικές γιαυτήν και τον τόπο καταστάσεις.
Επειδή όμως αξία έχει μόνο η αντίσταση στις καταστροφικές
καταστάσεις και η αλλαγή των πραγμάτων, ο αγώνας προϋποθέτει στρατηγική,
στοχοπροσήλωση και κυρίως κατάλληλη επιλογή μέσων. Εξάλλου πρόκειται κυρίως για αγώνα επιχειρημάτων
και απαιτείται πάνω απ’ όλα τεκμηρίωση
των ισχυρισμών και κατοχύρωση των όρων που επιτρέπουν την αποτελεσματική εν
συνεχεία διεξαγωγή νικηφόρων νομικών ενεργειών.
Στις θεσμικές αλλά και στις διαδικτυακές συζητήσεις που
έχουν διεξαχθεί τον τελευταίο καιρό όλοι οι έγκριτοι νομικοί έχουν αναδείξει
την σημασία της τεκμηρίωσης. Δεν αρκεί να πιστεύουμε ότι έχουμε δίκιο, πρέπει
να αποδείξουμε με τεκμηρίωση τα επιχειρήματά μας. Έτσι υπερασπιζόμενοι την
βιοποικιλότητα της περιοχής όπου σχεδίασαν να εγκαταστήσουν οι «αιολικοί
επενδυτές» τις ανεμογεννήτριες, πρέπει να την τεκμηριώσουμε με επιστημονικές
μελέτες και παράλληλα να επιδιώξουμε την αναγνώρισή της από αρμόδιους
ευρωπαϊκούς οργανισμούς. Είναι παραδειγματικός ο αγώνας που έδωσαν στην Σκύρο
για να κατοχυρώσουν την βιοποικιλότητα στην περιοχή που προορίζεται για
εγκατάσταση παρόμοιου φαραωνικού συστήματος αιολικών πάρκων. Εάν δεν τον είχαν
κερδίσει σε αυτό το πεδίο, ο νομικός αγώνας μάλλον δεν θα είχε τύχη. (ΣΤΕ
1690/2020)
Οι Δήμοι στους οποίους πρόκειται να εγκατασταθούν τα οκτώ
αιολικά πάρκα της επένδυσης του ΕΛΛΑΚΤΩΡ πρέπει, πέραν των άμεσων νομικών
ενεργειών που είναι επιβεβλημένες, να
σχεδιάσουν και να διεξαγάγουν άμεσα την επιστημονική τεκμηρίωση των
επιχειρημάτων σχετικά με την βιοποικιλότητα και την παραβίαση ισχυουσών
διατάξεων προστασίας του περιβάλλοντος, της πολιτιστικής κληρονομιάς και των
παραγωγικών προτεραιοτήτων. Μόνο η αναγνώριση και η "σφραγίδα" από το
ευρωπαϊκό και εθνικό δίκαιο προστασίας του περιβάλλοντος μπορεί να αποτελέσει
όπλο κατά της επέλασης των αιολικών πάρκων. Η άλλη πλευρά έχει δυναμικά
επιστημονικά και νομικά επιτελεία. Η πλευρά της Εύβοιας οφείλει να κερδίσει
χρόνο και να οργανωθεί.
Η άποψη που υποστηρίζει τον ενιαίο νομικό αγώνα δεν
είναι εύστοχη. Τα οκτώ αιολικά πάρκα
εγκαθίστανται σε διαφορετικές περιοχές. Ο Δήμος Καρύστου έχοντας υπερβεί τα
όρια της φέρουσας ικανότητας του ισχύοντος απαράδεκτου ειδικού χωροταξικού πλαισίου
του 2008, έχει καταστεί η «Πτολεμαϊδα της αιολικής ενέργειας» και είναι
διαφορετικά νομικά επιχειρήματα εκείνα που μπορούν να φέρουν αποτέλεσμα σε πρώιμο στάδιο διότι η έκδοση βεβαιώσεων
παραγωγής αντιβαίνει στην ισχύουσα
νομοθεσία σχετικά με την φέρουσα ικανότητα. Αυτό το ισχυρό νομικό επιχείρημα
δεν το έχουν οι περιοχές των τεσσάρων άλλων αιολικών πάρκων. Εκείνες είναι που
πρέπει να τεκμηριώσουν επιστημονικά την βιοποικιλότητα και όσα άλλα
χαρακτηριστικά μπορούν να δώσουν νομικά όπλα στον αγώνα κατά της αδειοδότησης,
ιδίως στο κρίσιμο πεδίο των περιβαλλοντικών όρων και της παραβίασης της
ευρωπαϊκής κυρίως και εθνικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας.
Επειδή όμως χρειάζονται άμεσες και κυρίως επιτελικές
κινήσεις θεωρούμε ότι αντικειμενικά το βάρος πέφτει στους ώμους της Περιφέρειας
η οποία μπορεί υποστηρικτικά να συνδράμει τους Δήμους στην άμεση ανάθεση και
εκπόνηση των αναγκαίων επιστημονικών μελετών και των διαδικασιών κατοχύρωσης
των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των «υπό κατάληψη» περιοχών. Όχι ασφαλώς με τις
περιφερειακές υπηρεσίες. Μόνο με την συνδρομή μικτού επιστημονικού επιτελείου
με επιστήμονες κύρους και αποδεδειγμένης κατάρτισης. Διασφαλίζοντας βέβαια
συνθήκες ανεξαρτησίας και εμπιστοσύνης. Το έργο, έστω και σε στάδια, αυτού του
επιστημονικού επιτελείου θα θωρακίσει με
νομικά επιχειρήματα το νομικό επιτελείο που θα διεξαγάγει τους νομικούς
αγώνες. Εάν δεν υπάρξει- όπου δεν υπάρχει ήδη- το επιστημονικό υλικό της
τεκμηρίωσης της βιοποικιλότητας των συγκεκριμένων περιοχών, οι νομικοί αγώνες
θα καταλήξουν αδύναμοι.
Την πρωτοβουλία αυτή η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας οφείλει να
την αναλάβει και για έναν ακόμη λόγο. Είναι ήδη η πλέον απειλούμενη Περιφέρεια
από την άναρχη χωροθέτηση των επενδύσεων των ΑΠΕ. Αρκεί κανείς να διαβάσει τα
στοιχεία των Μητρώων της ΡΑΕ. Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας εξελίσσεται σε
κατ΄εξοχήν ενεργειακή περιφέρεια και για αυτό τον λόγο οφείλει να διαμορφώνει
και να ασκεί τεκμηριωμένη και δυναμική ενεργειακή πολιτική στο πεδίο της
λεγόμενης πράσινης ενέργειας. Για να το κάνει αυτό χρειάζεται τεχνογνωσία.
Πρέπει συνεπώς να αναζητήσει άμεσα τις αναγκαίες συνέργειες με εγχώριους και
διεθνείς επιστημονικούς φορείς.
Στο πολιτικό πεδίο ο αγώνας πρέπει να είναι πολυεπίπεδος.
Ήδη η πρόσφατη Απόφαση της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων (Π.Ε.Δ.) Στερεάς Ελλάδας
αποτελεί ένα εύστοχο πλαίσιο. Θέτει σωστά το αίτημα της αναστολής κάθε
διαδικασίας αδειοδότησης έως την θέση σε ισχύ ενός νέου ειδικού χωροταξικού των
ΑΠΕ. Επισημαίνει επίσης το δίκαιο αίτημα της συμμετοχής των δήμων τόσο στη
διαδικασία εκπόνησης του ειδικού χωροταξικού όσο και κυρίως στη διαδικασία
αδειοδότησης των ΑΠΕ.
Κατά την γνώμη μας το κρισιμότερο είναι η αντίσταση και η
αποδόμηση της κατεστημένης πολιτικής για τις Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και
την πράσινη ενέργεια καθώς και η αντιπαράθεση ενός άλλου εναλλακτικού πολιτικού
σχεδίου στο επίκεντρο του οποίου θα τεθεί η αποκεντρωμένη παραγωγή, η προώθηση
της αυτοπαραγωγής και η εμπέδωση θεσμών ενεργειακής δημοκρατίας. Οι στόχοι
αυτοί δεν είναι έξω από το ευρωπαϊκό πλαίσιο πολιτικών για την πράσινη ενέργεια
και την κλιματική αλλαγή. Το εθνικό δίκαιο παρέχει στους Δήμους και τις
Περιφέρειες τα εργαλεία για να διαμορφώσουν και να ασκήσουν πολιτικές
ενεργειακής δημοκρατίας για την εξοικονόμηση, την αποθήκευση και την παραγωγή
ενέργειας.
Όσο εξακολουθεί η τοπική αυτοδιοίκηση να αγνοεί ή να υποτιμά
τις εναλλακτικές αυτές πολιτικές και όσο
δεν αποδομεί τον σκληρό πυρήνα του "πράσινου ενεργειακού συγκεντρωτικού
καπιταλισμού" τόσο θα μετρά ήττες και απαξίωση
