H διατροφική ανασφάλεια είναι από τις πιο σημαντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα σήμερα. Δυστυχώς, κάθε μέρα επιδεινώνεται από την συνεχιζόμενη πανδημία και την κλιματική κρίση. Το φάντασμα της ενεργειακής και διατροφικής ανασφάλειας πλανάται πάνω από ολόκληρο τον κόσμο. Οι τιμές των ενεργειακών ορυκτών και των διατροφικών αγαθών έχουν πάρει την ανιούσα, θέτοντας σε κίνδυνο όχι μόνο την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών, αλλά και την κάλυψη των διατροφικών αναγκών μεγάλων πληθυσμών, κύρια των ευπαθών και φτωχότερων στρωμάτων.
Καθημερινές είναι οι ειδήσεις για αυξήσεις στις τιμές
βασικών διατροφικών αγαθών στις αγορές, στην ηλεκτρική ενέργεια ή την τιμή της
βενζίνης και των καυσίμων στα βενζινάδικα. Πρωταθλητής σε όλη την Ευρώπη
φαίνεται να είναι η Ελλάδα. Η προσπάθεια δικαιολόγησης των αυξήσεων στις τιμές
των τροφίμων δεν είναι εύκολη.
• Σύμφωνα με τα στοιχεία του Οργανισμού Τροφίμων του ΟΗΕ
(FAO) o δείκτης τιμών τροφίμων, με μικρές εξαιρέσεις, σημειώνει, σταθερά,
συνεχείς αυξήσεις. Τον Ιούλιο σημειώθηκε, μεν, μια μικρή κάμψη, αλλά ο γενικός
δείκτης τιμών τροφίμων, παραμένει υψηλότερος κατά 31% από το Ιούλιο του 2020.
• Τα αποθέματα δημητριακών βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα από
την αρχή της πανδημίας και αναμένεται να αυξηθούν, ακόμα παραπέρα, παρά τις
δυσοίωνες προβλέψεις και τα ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα, όπως ο καύσωνας
στον Καναδά.
• Συγχρόνως, η μεταφορική αλυσίδα ανέκαμψε μετά την
πανδημία, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, σημειώνοντας και μια
αύξηση κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2020.
Πολλοί αναλυτές προσπαθούν να εντοπίσουν τις αιτίες της
ανόδου των τιμών, προτείνοντας διάφορες εξηγήσεις. Το σίγουρο είναι ότι οι
καύσωνες στην Σιβηρία ή τον Καναδά δεν επηρέασαν την παραγωγή σιτηρών, με
αποτέλεσμα ασήμαντη επιρροή στην διαμόρφωση των τιμών. Άλλο συμπέρασμα που
μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο, είναι ότι, το μεταφορικό κόστος αυξάνεται με κύρια
αιτία την άνοδο τιμών των ενεργειακών ορυκτών και των καυσίμων.
Όμως, οι αιτίες αυτές δεν μπορούν εξηγήσουν τις αυξήσεις των
τιμών στο σύνολο, σχεδόν, των αγαθών και εμπορευμάτων. Η σεμνή άποψη που
βρίσκεται στα χείλη των περισσοτέρων είναι ότι επικρατούν «κερδοσκοπικές
τάσεις»! Προφανώς «κερδοσκόποι» θέλουν να επανακτήσουν τα χαμένα κέρδη τους από
την εποχή των «lockdown», των περιορισμών της παραγωγής και της λειτουργίας
δραστηριοτήτων και των υπολοίπων μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας, ή
θέλουν να αποκομίσουν και άλλα κέρδη για την τοποθέτηση τους σε πιο παραγωγικές
επενδύσεις, όπως η εξαγορά δικτύων ή άλλων κρίσιμων δημόσιων υποδομών. Ίσως και
να αντιδρούν στην πιθανότητα επιβολής του λεγόμενου «παγκόσμιου φόρου» στα
υπερκέρδη των μεγάλων διαδικτυακών εταιρειών.
Η κρισιμότητα των καταστάσεων είναι εξόχως σοβαρή και
ομολογείται ακόμα και από τα επίσημα στατιστικά στοιχεία. Η ΕΛΛΣΤΑΤ αναφέρει
ότι, «Από τη σύγκριση του Γενικού ΔΤΚ του μηνός Ιουλίου 2021 με τον αντίστοιχο
Δείκτη του Ιουλίου 2020 προέκυψε αύξηση 1,4% έναντι μείωσης 1,8% που σημειώθηκε
κατά την αντίστοιχη σύγκριση του έτους 2020 με το 2019» Επίσης, εξηγείται ότι
μέρος της αύξησης του ΓΔΤΚ μεταξύ Ιουλίου 2021 και Ιουλίου 2020 οφείλεται στην
κατά: «1,7% στην ομάδα Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά, λόγω αύξησης κυρίως των
τιμών σε: αρνί και κατσίκι, νωπά ψάρια, τυριά, ελαιόλαδο, άλλα βρώσιμα έλαια,
νωπά φρούτα, νωπά λαχανικά. Μέρος της αύξησης αυτής αντισταθμίστηκε από τη
μείωση κυρίως των τιμών σε: χοιρινό, γάλα νωπό πλήρες, γιαούρτι», ενώ ακολουθεί
η αντίστοιχη εξήγηση για τις άλλες ομάδες αγαθών που απαρτίζουν το καλάθι του
ΓΔΤΚ.
Δυστυχώς, οι νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες δεν αφήνουν κανέναν
να παρέμβει. «Οι αγορές θα αυτορυθμιστούν και δεν μπορούμε να παρέμβουμε» είναι
το δόγμα τους. Στην καθημαγμένη από τα μνημόνια και τα αλλεπάλληλα μέτρα για
την αντιμετώπιση της πανδημία χώρας μας, θα μπορούσαν η κυβέρνηση να παρέμβει
και να εξαγγείλει μέτρα προστασίας των καταναλωτών. Μια δέσμη μέτρων θα
μπορούσε να περιλαμβάνει:
• αυστηρούς κοστολογικούς ελέγχους με σκοπό την αποτροπή
αυξήσεων.
• Φορολογικά μέτρα, μέσω μείωσης ειδικών φόρων
• νέες διεθνείς και διακρατικές διαπραγματεύσεις για την
εξασφάλιση καλύτερων τιμών, που θα εξισορροπήσουν τις αυξήσεις.
• σχεδιασμός κοινωνικών μέτρων προστασίας για την διεύρυνση
της προστασίας των πλέον αδυνάτων συμπολιτών μας.
Δεδομένου ότι,
• Σύμφωνα με τον Ο.Η.Ε. το δικαίωμα στην διατροφή αποτελεί
θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα.
• Η τριπλή κρίση κλιματικής αλλαγής-απώλειας
βιοποικιλότητας-διατροφικής ανασφάλειας θέτει σε κίνδυνο ολόκληρη της
ανθρωπότητα,
• Οι αυξήσεις ιδιαίτερα στα είδη πρώτης ανάγκης βαρύνουν
τους πιο ευάλωτους πολίτες,
Ερωτάται ο αρμόδιος Υπουργός:
1. Τί μέτρα άμεσης απόδοσης προτίθεται να λάβει ώστε, να
προωθηθούν άμεσα και ταχέως μέτρα αποτροπής των αυξήσεων στα είδη πρώτης
ανάγκης;
2. Ποιες προτάσεις προετοιμάζει η κυβέρνηση και το υπουργείο για τον σχεδιασμό μέτρων αποφυγής μιας νέας διατροφικής κρίσης;
