Δεν είναι μόνο η βαριά θλίψη και η στεναχώρια. Το πένθος συνθέτουν και άλλα συναισθήματα, όπως ο θυμός, η ενοχή, η ζήλια και η απώλεια χαράς (δεν μπορεί τίποτα να κάνει αυτόν που πενθεί να αισθανθεί χαρούμενος, έστω και για λίγο).
Επίσης, συνοδεύεται σε πολλές περιπτώσεις και από σωματικά συμπτώματα, όπως διαταραχές του ύπνου, της σίτισης (διατροφή) κ.λπ.
«Από έρευνες που έχουν γίνει, έχει προκύψει ότι συνήθως χρειάζονται 1-2 χρόνια για να περάσουν τα συμπτώματα του πένθους. Όταν διαρκεί περισσότερο, έχει να κάνει με το πόσο δεμένοι ήταν οι άνθρωποι μεταξύ τους, αν ήταν τραυματική ή αναπάντεχη η απώλεια, όπως ήταν στο δυστύχημα στα Τέμπη, ποια είναι η προσωπική Ιστορία και τα βιώματα του ανθρώπου που πενθεί, αν υπάρχουν στη ζωή του άλλες δύσκολες καταστάσεις κ.ά», εξηγεί στο NEWS 24/7 η Λίζα Βάρβογλη, Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια Harvard και µέλος του διδακτικού προσωπικού της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Όλος αυτός ο πόνος που βιώνει κάποιος που πενθεί, είναι «φυσιολογικός» και μία διαδικασία που θα πρέπει να περάσει, για να επιστρέψει κάποια στιγμή στην καθημερινότητά του.
Η πορεία του πένθους στους περισσότερους ακολουθεί ορισμένα στάδια, τα οποία έχει περιγράψει η διάσημη ψυχίατρος Ελίζαμπεθ Κούμπλε – Ρος.
Τα 5 στάδια του πένθους
Πρόκειται για 5 στάδια, τα οποία περνούν σχεδόν όλοι όσοι έχουν χάσει αγαπημένο τους πρόσωπο.
Τα στάδια αυτά αποτελούν τις υγιείς ψυχικές αντιδράσεις που έρχονται στην επιφάνεια μετά την απώλεια.
Μάλιστα, όπως εξηγεί η κ. Βάρβογλη, η σειρά των σταδίων του πένθους, δεν είναι για όλους η ίδια, ούτε και η διάρκειά τους.
Το πρώτο στάδιο είναι η άρνηση, το οποίο περιλαμβάνει και το σοκ. «Δε μπορεί να συμβαίνει αυτό σε εμένα», σκέφτεται αυτός που πενθεί.
Το πρώτο στάδιο του πένθους βοηθά το άτομο να μειώσει την ένταση της απώλειας. Στο στάδιο αυτό η ζωή δεν έχει κανένα νόημα και το άτομο είναι μουδιασμένο. Αναρωτιέται αν και με ποιο τρόπο μπορεί να προχωρήσει τη ζωή του.
Η άρνηση βοηθά το άτομο να διαχειριστεί μόνο τόσες πληροφορίες, όσες αντέχει.
Το δεύτερο στάδιο είναι ο θυμός. «Γιατί συμβαίνει αυτό σε εμένα;». Ο θυμός αποτελεί απαραίτητο στάδιο της διαδικασίας του πένθους.
Το άτομο νιώθει εγκαταλελειμμένο και αδύναμο. Μπορεί να στρέψει το θυμό του όχι μόνο απέναντι στην οικογένεια, τους φίλους, ακόμη και στο πρόσωπο που χάθηκε, αλλά και σε ανώτερες δυνάμεις, όπως είναι ο Θεός.
Ο θυμός κρύβει πόνο που οφείλεται στην απώλεια και δείχνει την ένταση της αγάπης προς τον εκλιπόντα.
Το τρίτο η διαπραγμάτευση. Το στάδιο αυτό περιλαμβάνει επίμονες σκέψεις που κάνει το άτομο για όλα αυτά που θα μπορούσαν να γίνουν με διαφορετικό τρόπο για να αποφευχθεί η απώλεια.
Θέλει πίσω τη ζωή που είχε προτού συμβεί η απώλεια. Οι σκέψεις αυτές δημιουργούν τύψεις και ενοχές στο άτομο για αυτά που θα μπορούσε να κάνει διαφορετικά στο παρελθόν και δεν έκανε.
Το τέταρτο στάδιο είναι η κατάθλιψη: «Δεν έχω όρεξη να κάνω τίποτα». Το στάδιο αυτό επέρχεται όταν το άτομο συνειδητοποιήσει το πραγματικό μέγεθος της απώλειας.
Αποσύρεται από αγαπημένες δραστηριότητες, είναι λυπημένο, έχει προβλήματα στον ύπνο (αϋπνία ή υπερυπνία), διαταραχές της όρεξης και προβλήματα συγκέντρωσης και μνήμης.
Η κατάθλιψη αποτελεί φυσιολογική αντίδραση στη συνειδητοποίηση ότι το αντικείμενο της απώλειας χάθηκε οριστικά.
Και το πέμπτο είναι η αποδοχή: Το στάδιο αυτό αφορά στην αποδοχή της νέας πραγματικότητας. Το άτομο μαθαίνει να ζει χωρίς τον εκλιπόντα και αντιλαμβάνεται ότι πρέπει να συνεχίσει τη ζωή του.
Πολλές φορές νιώθει πως προδίδει το άτομο που χάθηκε απολαμβάνοντας τη ζωή. Το παρελθόν δε μπορεί να αλλάξει, μπορεί όμως να αλλάξει το μέλλον. Αρχίζει να ζει ξανά με αισιοδοξία και όρεξη για ζωή.
Το σύνθετο πένθος
Εκτός από τα υγιές πένθος, υπάρχει και το πιο σύνθετο πένθος, όπου ένας άνθρωπος αρνείται ότι έχασε το αγαπημένο του πρόσωπο.
Γι’ αυτό και είναι σημαντικό να βρεθεί το πτώμα του αποθανόντος και πραγματοποιούνται όλες αυτές οι διαδικασίες με τις εξετάσεις DNA, στην περίπτωση του δυστυχήματος των Τεμπών.
«Σε αυτήν την περίπτωση δυσκολεύεται τόσο πολύ να διαχειριστεί την απώλεια και κρατάει το δωμάτιο του όπως ήταν την ημέρα που έφυγε, δεν πειράζει τίποτα. Βέβαια, μπορεί να βρεθεί και σε διαμετρικά αντίθετο άκρο και να μην θέλει τίποτα που να του θυμίζει τον νεκρό (πετάει τα πράγματα κ.λπ.)», εξηγεί η κ. Βάρβογλη.
Αυτός ο άνθρωπος δυσκολεύεται ή αρνείται να επιστρέψει στις καθημερινές του συνήθειες και τη δουλειά του, νιώθει παγωμένος μέσα του, δεν έχει ούτε θυμό, ούτε τίποτα άλλο. Το μόνο που αισθάνεται είναι μοναξιά και ότι έχει χάσει το νόημα της ζωής.
«Θα πρέπει ακόμη και αν κάποιος αισθάνεται ότι όλα είναι μάταια, να μην τα παρατάει και να προσπαθεί. Η προσπάθεια είναι σημαντική σε αυτές τις περιπτώσεις, μην περιμένει ο άλλος ότι θα ξυπνήσει μία μέρα και δεν θα έχει τα συμπτώματα. Το να φροντίζω τον εαυτό μου και νιώθω πάλι καλά, δεν σημαίνει ότι ξεχνάω τον αγαπημένο μου άνθρωπο. Δεν είναι προδοσία αυτό, ασχέτως αν κάποιοι το βιώνουν έτσι», λέει η ψυχολόγος.
Το παθολογικό πένθος
Σε κάποιες περιπτώσεις, μάλιστα, όταν το πένθος παραμένει για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα και εμφανίζει χαρακτηριστικά βαριάς κατάθλιψης ή παραμένει καθηλωμένο σε ένα συγκεκριμένο στάδιο της διαδικασίας (όπως για παράδειγμα την άρνηση), θεωρείται ότι το άτομο καταδεικνύει παθολογικό πένθος και ίσως απαιτεί την παρέμβαση επαγγελματία ψυχολόγου.
Άλλα συμπτώματα παθολογικού πένθους είναι τα ακραία συναισθήματα ενοχής, τα παράλογα συναισθήματα ευθύνης για την απώλεια, καθώς επίσης και η εκτεταμένη μελαγχολία.
News247.gr
